آب رادیاتور چیست؟

آب رادیاتور یا مایع خنک کننده یکی از بخش‌ های حیاتی خودرو است.این مایع داخل رادیاتور ریخته میشود و از طریق شیلنگ‌ ها و اتصالات وارد موتور شده تا دمای بالای آن را کنترل کند.همانطور که میدانید عملکرد اصلی موتور بر پایه‌ ی احتراق است یعنی ترکیب هوا و سوخت (مثل بنزین) در موتور فشرده و منفجر میشود و گرمای زیادی تولید میکند که بخشی از آن به انرژی مکانیکی تبدیل میشود.

دمای داخل موتور می‌تواند به بیش از 2500 درجه سانتیگراد برسد.اینجاست که آب رادیاتور نقش خودش را ایفا میکند گرمای اضافی را جذب میکند و از آسیب رسیدن به موتور جلوگیری میکند.واتر پمپ آب رادیاتور را بین قطعات مختلف موتور به جریان می‌ اندازد و بعد دوباره آن را به رادیاتور باز میگرداند.در رادیاتور این آب داغ گرمای خودش را به هوایی که فن‌ ها به حرکت درآورده‌ اند منتقل میکند و دوباره خنک میشود.این چرخه مدام تکرار میشود تا موتور همیشه در دمای استاندارد کار کند.

انواع آب رادیاتور

انواع آب رادیاتور موجود در بازار ممکن است با نام‌ های تجاری مختلف و ویژگی‌ های خاصی عرضه شوند.درک تفاوت‌ های جزئی بین این محصولات میتواند به شما در انتخاب آگاهانه‌ تر کمک کند :

آب رادیاتور سبز یا آبی سنتی (Inorganic Additive Technology – IAT)

این نوع آب رادیاتور قدیمی‌ ترین نوع موجود در بازار است و معمولاً حاوی سیلیکات‌ ها و فسفات‌ ها برای جلوگیری از خوردگی است.طول عمر آن معمولاً کوتاه‌ تر از انواع OAT و HOAT است و برای خودرو های قدیمی‌ تر با قطعات فلزی بیشتر مناسب است.تعویض دوره‌ ای آن (معمولاً هر دو سال یکبار) برای جلوگیری از رسوب و کاهش کارایی سیستم خنک‌ کننده ضروری است.

آب رادیاتور قرمز، نارنجی یا صورتی (OAT)

همانطور که قبلاً اشاره شد این نوع آب رادیاتور فاقد سیلیکات و فسفات است و برای خودرو های مدرن با قطعات آلومینیومی و پلاستیکی توصیه میشود.طول عمر بالای آن (معمولاً تا پنج سال یا بیشتر) یکی از مزایای اصلی آن است.

آب رادیاتور زرد (HOAT)

این نوع آب رادیاتور ترکیبی از مزایای OAT و محافظت سریع‌ تر IAT را ارائه میدهد و برای طیف وسیعی از خودرو ها مناسب است.

آب رادیاتور جهانی (Universal Coolant)

برخی تولیدکنندگان آب رادیاتور هایی با عنوان جهانی عرضه میکنند که ادعا میکنند با اکثر خودرو ها سازگار هستند.با این حال توصیه میشود قبل از استفاده از این نوع آب رادیاتور دفترچه راهنمای خودروی خود را به دقت مطالعه کنید تا از سازگاری آن اطمینان حاصل نمایید.

بهترین برند آب رادیاتور

انتخاب بهترین آب رادیاتور به چند عامل مهم بستگی دارد مثل نوع خودرو،شرایط آب و هوایی منطقه و حتی سبک رانندگی شما.با این حال اگر بخواهیم چند برند معتبر و شناخته‌ شده را معرفی کنیم این گزینه‌ ها در ایران عملکرد بسیار خوبی داشته‌ اند

• کاسپین (Caspian)
• ایساکو (Isaco)
• کانادا لوبریفنت (Canada Lubrifiant)
• تیزرو صنعت (Tizro Sanat)

هرکدام از این برند ها کیفیت بالایی دارند و میتوانند به خوبی از موتور خودرو در برابر دمای بالا محافظت کنند.انتخاب درست آب رادیاتور باعث میشود طول عمر موتور افزایش پیدا کند و خیال شما از بابت سلامت سیستم خنک کننده راحت باشد.

نکات مهم در انتخاب و استفاده از آب رادیاتور

انتخاب انواع آب رادیاتور مناسب تنها نیمی از راه است.برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنک کننده رعایت نکات زیر نیز ضروری است :

• همیشه از آب رادیاتور آماده استفاده کنید : این محصولات با نسبت مناسبی از ضد یخ و آب مقطر ترکیب شده‌ اند و نیازی به افزودن آب ندارند.
• از ترکیب کردن انواع مختلف آب رادیاتور خودداری کنید : این کار می‌ تواند منجر به واکنش‌ های شیمیایی ناخواسته و کاهش کارایی سیستم خنک‌ کننده شود.
• به رنگ آب رادیاتور دقت کنید : معمولاً رنگ آب رادیاتور نشان‌ دهنده نوع و فرمولاسیون آن است.سعی کنید همیشه از همان رنگی استفاده کنید که قبلاً در خودروی شما بوده است.
• سطح آب رادیاتور را به طور منظم بررسی کنید : سطح آب رادیاتور باید بین علامت‌ های Min و Max روی مخزن انبساط باشد.در صورت کاهش مداوم سطح مایع به دنبال نشتی در سیستم بگردید.
• طبق دفترچه راهنمای خودرو آب رادیاتور را تعویض کنید : تعویض به موقع آب رادیاتور از تجمع رسوبات و خوردگی جلوگیری میکند.

فرق آب رادیاتور با آب مقطر

فرق آب رادیاتور با آب مقطر شاید در نگاه اول چندان جدی به نظر نرسد اما اگر سلامت موتور خودرو برایتان اهمیت دارد باید دقیق‌ تر به این تفاوت نگاه کنید.بسیاری از رانندگان گمان میکنند هر نوع آبی برای سیستم خنک‌کننده مناسب است در حالی که این تصور میتواند آسیب‌ های سنگینی به موتور وارد کند.

آب رادیاتور معمولاً ترکیبی است از آب و مواد افزودنی خاص که برای جلوگیری از یخ‌ زدگی،زنگ‌ زدگی و جوش آوردن طراحی شده است.این آب ممکن است شامل ضدیخ و ضدجوش باشد و وظیفه دارد در شرایط مختلف دمایی موتور را در محدوده‌ ای ایمن نگه دارد.از سوی دیگر آب مقطر آبی است که تمام ناخالصی‌ های معدنی آن حذف شده‌ اند.در آب مقطر خبری از املاح معدنی مانند کلسیم یا منیزیم نیست موادی که می‌ توانند درون رادیاتور رسوب کرده و به مرور زمان باعث گرفتگی یا کاهش کارایی سیستم خنک کننده شوند.

درک درست از فرق آب رادیاتور با آب مقطر زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که بدانیم استفاده از آب معمولی یا آب لوله‌کشی در سیستم رادیاتور میتواند منجر به ایجاد رسوب و خوردگی درون مجاری خنک کننده شود.این اتفاق نه تنها هزینه تعمیرات سنگینی روی دستتان میگذارد بلکه ممکن است به خرابی کامل موتور هم بینجامد.آب مقطر به دلیل نداشتن مواد معدنی این خطرات را به حداقل میرساند و عمر مفید سیستم خنک کننده را افزایش میدهد.

ویژگی های یک آب رادیاتور خوب

یکی از ویژگی‌ های مهم آب رادیاتور باکیفیت نداشتن املاح و مواد معدنی در ترکیب آن است.این مواد میتوانند به مرور زمان در رادیاتور یا موتور خودرو رسوب کنند و مشکلات زیادی ایجاد کنند.همچنین رنگی که به مایع خنک کننده اضافه میشود نباید باعث رسوب شود.رسوب رنگ در مایع رادیاتور معمولاً به‌ دلیل کیفیت پایین محصول است و میتواند عملکرد سیستم خنک کننده را تحت تاثیر قرار دهد.

نسبت ایده‌ آل برای ترکیب آب مقطر و ضدیخ در مایع رادیاتور حدود 50 به 50 است.البته این نسبت بسته به شرایط مختلف مثل نوع خودرو یا دمای منطقه جغرافیایی میتواند تغییر کند.به عنوان مثال در برخی مناطق سردسیر ممکن است نسبت آب مقطر به ضدیخ به 60 یا حتی 70 درصد آب مقطر و 30 یا 40 درصد ضدیخ برسد.این ترکیب به این صورت عمل میکند که دمای موتور خودرو در محدوده‌ ی 90 تا 100 درجه سانتیگراد حفظ شده و در زمستان نیز از یخ‌ زدگی مایع جلوگیری میکند.

یکی دیگر از نکات مهم دمای انجماد و جوش مایع رادیاتور است.معمولا خنک‌ کننده‌ های باکیفیت دمای جوش بین 240 تا 270 درجه سانتیگراد دارند و دمای انجماد بهینه آنها هم حدود منفی 35 درجه سانتیگراد است.هرچه دمای انجماد پایین‌ تر و دمای جوش بالاتر باشد عملکرد مایع بهتر خواهد بود.

زمان تعویض آب رادیاتور ماشین

زمان تعویض آب رادیاتور بستگی به چند عامل مختلف داره مثل نوع مایع خنک کننده،شرایط آب و هوایی،نوع خودرو و نحوه رانندگی.به‌ طور کلی پیشنهاد میشه که پس از طی کردن 80 هزار کیلومتر اول آب رادیاتور تعویض بشه و بعد از اون هر 40 هزار کیلومتر یک بار دوباره عوض بشه.یکی از دلایلی که باید آب رادیاتور رو تعویض کنیم اینه که ضدیخ موجود در مایع خنک کننده بعد از مدتی اثر خودشو از دست میده و دیگه نمیتونه به خوبی از موتور محافظت کنه.

اما تعویض آب رادیاتور فقط به میزان کارکرد خودرو بستگی نداره.اگر دیدید که رنگ مایع رادیاتور کمی تغییر کرده باید فوراً آب رادیاتور رو تعویض کنید.همچنین اگر ذرات کثیف یا ناخالصی‌ هایی رو داخل مایع رادیاتور دیدید این یعنی ممکنه یه چیزی وارد سیستم شده باشه که باید بررسی بشه.در این صورت هم بهتره که آب رادیاتور رو عوض کنید تا از آسیب به موتور و سیستم خنک کننده جلوگیری کنید.

جمع بندی

در پایان لازم است یادآوری کنیم که هنگام تعویض آب رادیاتور باید حتماً کل سیستم خنک کننده خودرو رو به دقت بررسی کنید.اگر هرگونه نشتی،ترک،پوسیدگی یا شل‌ شدگی در اتصالات مشاهده کردید باید قطعات آسیب‌ دیده رو تعویض کنید تا از مشکلات بیشتر جلوگیری شود.